To Xρονικό μιας Αγάπης (Cronica di un Amor)- 1950

Σκηνοθεσία:Μικελάντζελο Αντονιόνι / Ιταλία/ 1950/ 98΄

Πρωταγωνιστούν:Λουτσία Μποσέ, Μάσιμο Γκιρότι, Φερντινάντο Σάρμι, Τζίνο Ρόσι

Οι αισθητικές μορφές, αγαπητοί φίλοι, είναι έμβιες. Γεννιούνται, ενηλικιώνονται και σβήνοντας γονιμοποιούν τις επόμενες. Το ίδιο συνέβη και με τον ιταλικό νεορεαλισμό. Το ρωμαλέο κινηματογραφικό κίνημα που γεννήθηκε σαν αντίδραση στις κοινωνικές συνθήκες που ακολούθησαν την απελευθέρωση της Ιταλίας από τους Γερμανούς, όταν ένας ολόκληρος λαός βγήκε, χωρίς ενοχές και ντροπή, να δείξει σε όλον τον κόσμο τις πληγές που του είχαν συσσώρευση ο φασισμός και ο πόλεμος. Διερευνώντας τη σχέση του ανθρώπου με την κοινωνία, οι σκηνοθέτες διαμόρφωσαν έναν τρόπο παρατήρησης της πραγματικής ζωής χωρίς μελοδραματισμούς και ξεπερασμένα δραματουργικά εργαλεία. Αμφισβήτησαν, επίσης, όλες τις, κληρονομημένες από την προπαγανδιστική φασιστική κινηματογραφία, μορφές λήψης και μοντάζ.

Η ταινία αυτή, γυρισμένη το 1950, είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ενός από τους αυθεντικότερους κινηματογραφιστές του παγκοσμίου σινεμά, είναι από εκείνες τις δημιουργίες που ο κινηματογραφικός γραμματολόγος δυσκολεύεται να κατατάξει ειδολογικά. Είναι επίσης η ταινία ενός σκηνοθέτη που δούλεψε νεορεαλιστικά στις προηγούμενες ταινίες του και διατηρεί και στο Χρονικό, μια σειρά από χαρακτηριστικά νεορεαλιστικά αισθητικά στοιχεία (ντοκυμενταρίστικο ύφος, λεπτομερή καταγραφή της περιρρέουσας κοινωνικής πολιτικής ακόμη και ταξικής πραγματικότητας). Όμως στην ταινία διακρίνουμε και κάποια πολύ χτυπητά στοιχεία νουάρ: έχουμε μια μοιραία γυναίκα, έναν ντεντέκτιβ και ένα έρωτα, που σαν δίκοπο μαχαίρι κατακρεουργεί τους εραστές.

Θα ήταν, βέβαια, αφελές να συμπεράνουμε ότι ο Αντονιόνι, με το Χρονικό, κάνει μια ανέξοδη επίδειξη ειδογραφικής κινηματογραφικής βιρτουοζιτέ. Κάνει κάτι σημαντικότερο: οριοθετεί το πέρασμα από μια, ήδη κορεσμένη κινηματογραφική γραφή, σε μια νέα, χωρίς να προδίδει την παλιά και χωρίς ακόμα να έχει επαρκώς χωνέψει τη νέα. Περπατάει δηλαδή σε ένα δρόμο που και ανασφαλής είναι και επικίνδυνος. Είναι η μεταβατική στιγμή που νεορεαλισμός δίνει τη σκυτάλη στο μοντερνισμό.

Είναι ο χρόνος που σημαδεύει το τέλος της κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας και της ραγδαίας βιομηχανικής ανάπτυξης της Ιταλίας, που φέρνει στο προσκήνιο τη μεσαία την και ανώτερη αστική τάξη. Το νεορεαλιστικό δίπολο ο άνθρωπος και η κοινωνία, μεταλλάσσεται σε ο άνθρωπος και ο εαυτός του.

Έτσι στο Χρονικό βρίσκουμε, εν σπέρματι, όλη την μορφική και δραματουργική προβληματική που θα αναπτύξει στις επόμενες ταινίες του: την αλλοτρίωση, την έσω και την έξω αποξένωση, την μετάβαση από το δημόσιο στο ιδιωτικό και από το συλλογικό στο ατομικό. Αλλά και ένα καταφανές, άλλοτε έμμεσο κι άλλοτε άμεσο ταξικό σχόλιο που ξεκινά από τις ενδυματολογικές προτιμήσεις και ολοκληρώνεται με τις συμπεριφορές των ηρώων της νεόπλουτης μεγαλοαστικής ελίτ.

Η ταινία κινείται σε δύο χώρους/πόλεις την κλασική Φεράρα, με το τείχος, τα παλάτια της και τον αναγεννησιακό της αέρα, και το Μιλάνο την μοντέρνα βιομηχανική πόλη, με την ευθύγραμμη αρχιτεκτονική της και τα βρώμικα αρδευτικά της κανάλια που οι άκρες τους χάνονται στα βάθη του ορίζοντα.

Η πλοκή ενορχηστρώνεται ανάμεσα σε δύο θανάσιμα «ατυχήματα». Το πρώτο συνέβη σε χρόνο παρελθόντα και δεν το βλέπουμε. Έχει όμως επιπτώσεις στη παροντική ζωή των ηρώων με ενοχές που υπαγορεύουν ανάλογες συμπεριφορές. Το δεύτερο στο τέλος ενώ θα έπρεπε λογικά να ελευθερώσει τους δύο εραστές, τους διαλύει.

Κι όλα αυτά τα διαρρέει ένα υπόγειο ρεύμα ποίησης που σαρκώνεται από το αντισυμβατικό μοντάζ το οποίο διαλέγεται αρμονικά με τα εσωτερικά και τα εξωτερικά τοπία, αφήνοντάς μας, εντέλει, τη γεύση του αναπόδραστου τραγικού που διατρέχει τον ανθρώπινο βίο.