Το Μικρό Ψάρι | 2014

Το Μικρό Ψάρι | 2014 |137΄ | Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης | Πρωταγωνιστούν: Βαγγέλης Μουρίκης, Βίκυ Παπαδοπούλου, Πέτρος Ζερβός, Γιάννης Τσορτέκης

Ο υπόκοσμος, είναι το ανεστραμμένο είδωλο του κόσμου και ήταν πάντα δίπλα μας σαν παραπλήρωμα. Στα έγκατα της κοινωνίας ή στα ψηλά αλώνια της ελίτ, άλλοτε το κυνηγάμε, άλλοτε το χρησιμοποιούμε και πάντα το εξορκίζουμε. Με οποιαδήποτε μορφή, είτε εκείνη του εκπεσόντος αγγέλου, είτε με τον ρομαντισμό που ντύνεται η «Αυλή των Θαυμάτων» της Παναγίας των Παρισίων, είτε ακόμη με την ηρωική μάσκα των αποκρύφων του Παρισιού, της Κωνσταντινούπολης ή των Αθηνών, έδωσε πολύ και καλή δουλειά στην τέχνη πρώτα στη λογοτεχνία και έπειτα στον κινηματογράφο, οποίος το «δόξασε» με την εποποιία του «φιλμ νουάρ» σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του σινεμά.

Στο νεοελληνικό κινηματογραφικό σύμπαν, υπάρχουν ενδιαφέρουσες αντανακλάσεις του υποκόσμου καμία όμως δε μπορεί να συγκριθεί με εικόνα που μας δίνει ο Γιάννης Οικονομίδης. Πέρα από κάθε ρομαντισμό, με αισθητικό εργαλείο το ρεαλισμό στην πιο πούρα και ακραία του έκφρασή του, αποδομεί σχέσεις, γκρεμίζει είδωλα και μας φέρνει μπροστά στο πρόβλημα αφήνοντας μετέωρους.

Οι ταινίες του ερευνούν το πρόβλημα της βίας, συναισθηματικής και σωματικής. Την κατάρρευση της μικροαστική κοινωνίας και τις παθογένειες της σημερινής οικογένειας.

Αποκαλύπτουν μια Αθήνα αφτιασίδωτη, γεμάτη καταχραστές και λωποδύτες. Μια Ελλάδα σε ελεύθερη πτώση, απογυμνωμένη από τα πολιτιστικά της μαλάματα.. Κι όλα αυτά με έναν ανήκουστο κυνισμό και μια πεισματική εμμονή.

Το Μικρό Ψάρι, ειδολογικά θα μπορούσαμε να το κατάξουμε στο νέο νουάρ. Ένα μελαγχολικό νέο νουάρ, μια κάθοδο, χωρίς ελπίδα ανόδου, στην υπαρξιακή κόλαση μιας αποτρόπαιας νεοελληνικής πραγματικότητας που γίνεται ακόμη πιο αποκρουστική με την οικονομική κρίση που μεταλλάσσεται σε κοινωνική, ηθική και αξιακή κρίση.

Ο Στράτος, το μικρό ψάρι, ένας εκτελεστής συμβολαίων θανάτου, κολυμπά σε έναν κόσμο ανήθικο, γεμάτο εκβιασμούς, ψέματα και βία, του οποίου όμως αποτελεί λειτουργικό κομμάτι. Παρ΄όλη όμως την παραλογή συμπεριφορά του υπακούει σε έναν εσωτερικό ηθικό κώδικά που μόνο αυτός υπηρετεί. Είναι ένας ήρωας που μιλά με τη σιωπή και δρα με την αδράνεια. Θύμα ενός άγραφου νόμου, προσπαθεί να ξεχρεώσει ένα χρέος τιμής χωρίς να δει την παγίδα που του έχουν στήσει. Μοναχικός και λιγομίλητος βρίσκει μια στάλα επαφής στον ανάπηρο γείτονά του. Έναν καλό φαινομενικά άνθρωπο ο οποίος όμως, εκδίδει την αδελφή του και, χωρίς στάλα ντροπής ή ενοχής, ετοιμάζεται να πουλήσει, στο νονό της γειτονιάς την ανήλικη ανιψιά του.

Και ξαφνικά η άδεια ζωή αυτού του πληρωμένου φονιά γεμίζει με ένα σκοπό: να σώσει αυτόν μικρό, αθώο άγγελο από το βιασμό. Ένας σκοπός που μετουσιώνεται σε μια αιματηρή, εξαγνιστική πράξη, που λειτουργεί , όπως η τραγική κάθαρση που εξαγνίζει τον τραγικό ήρωα από τα πάθη του. Και επειδή όλα τα πράγματα έχουν ένα τίμημα, ο Στράτος θα πληρώσει αυτή την ηθική επιλογή του ακριβά.

Η δραματουργία του Οικονομίδη αντλεί από πολλές πηγές, από την τραγωδία και τον Σαίξπηρ έως το Ντοστογιέφσκι, τον Κορτάζαρ και τον Σαμπάτο, ενώ στις κινηματογραφικές του επιρροές ανιχνεύουμε τον Αλέξη Δαμιανό, αλλά και τον Κασσαβέτη, τους αδερφούς Κοέν και τον Ζαν-Πιέρ Μελβίλ.

Χωροταξικά η κάμερα του κινείται σε απρόσωπα προάστια με αυθαίρετη δόμηση, έρημες αλάνες και γειτονιές χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο που λες και αντανακλούν τον παράταιρο ψυχισμό των ηρώων του, που ονειροβατούν, κενοί και απαθείς, στο δικό τους σάπιο και ρηχό κόσμο.