All That Jazz | 1979

Μπομπ Φος | 1979 | HΠΑ | Πρωταγωνιστούν: Ρόι Σάιντερ, Τζέσικα Λανγκ, Αν Ρέινκινγκ, Λέλαντ Πάλμερ |  123΄

Είναι κοινό τόπος, να θεωρείται το μιούζικαλ είδος ελαφρύ, μια ιστοριούλα με λίγο δάκρυ λίγο γέλιο και ένα ευτυχισμένο τέλος όπου όλα τα προβλήματα λύνονται, οι κακοί τιμωρούνται και οι καλοί ζούνε καλύτερα από πριν. Νομίζω πως όσοι έχουν αυτήν την άποψη για το είδος δεν πέφτουν και τόσο έξω. Τόσο το μιούζικαλ όσο και η μήτρα καταγωγής του, η βιενέζικη και η παριζιάνικη οπερέτα έτσι είναι, προσθέστε και μερικά σεξουαλικά υπονοούμενα και η συνταγή είναι έτοιμη.

Τι κάνει τότε το μιούζικαλ που θα δούμε σήμερα να διαφέρει από την παραπάνω συνταγή; Η απάντηση είναι απλή ο δημιουργός του: η αντίληψη που έχει ο δημιουργός του για τις δυνατότητες και τα όρια του είδους. Ο Μπομπ Φος, όπως και ο Τζιν Κέλι, είναι ιδιοφυής, «το ΄χουν».

Η ταινία είναι ολοφάνερα αυτοβιογραφική και αναφέρεται σε ένα έμφραγμα που έπαθε ο Φος όταν σκηνοθετούσε, ταυτόχρονα, στο Μπρόντγουεη, το Σικάγο  και γύριζε, στο Χόλιγουντ την ταινία, Λένι ο βρομόστομος.  

Ο Φος δεν έκρυψε ποτέ τον θαυμασμό του για τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο και δέχτηκε σοβαρές επιρροές τόσο από του Ιταλούς δημιουργούς όσο και από τον γαλλικό νέο κύμα και τον Γκοντάρ. Έτσι η πιο προσωπική, η πιο βιωματική ταινία του, που είναι συνάμα και το magnum opus του,  το Η Παράσταση Αρχίζει, είναι ένας φόρος τιμής στο 8 ½ του Φελίνι. Ο Φος δεν κοπιάρει τον Φελίνι, αλλά μεταφέρει τον Φελίνι στο Μπρόντγουεη. 

Εδώ επιτρέψτε μου μια παρέκβαση λίγων λέξεων. Το αμερικανικό κράτος είναι ένα χωνευτήρι εθνών, ηθών, και αντιλήψεων. Οι  Αμερικάνοι είναι πραγματιστές. Ο πραγματισμός θεωρεί την σκέψη ως ένα εργαλείο που προβλέπει και οργανώνει τη δράση που λύνει τα προβλήματα   Οι πραγματιστές  υποστηρίζουν ότι τα περισσότερα φιλοσοφικά θέματα - όπως η φύση της γνώσης, η γλώσσα, η ερμηνεία, η πεποίθηση και η επιστήμη - εκλαμβάνονται καλύτερα μέσα στα πλαίσια των πρακτικών χρήσεών τους.

Έτσι, ο Φος εργαλειοποιεί το 8 ½ , ντύνοντας την εμπειρία του εμφράγματός του με μουσική και χορό. Κρατάει όμως αυτούσιο τον κεντρικό του προβληματισμό, το δημιουργικό και προσωπικό αδιέξοδο ενός σκηνοθέτη, που νομίζει, και θέλει, να είναι θεός, καθώς και την υπερβατική ερωτροποιία της αληθινής δημιουργίας με το θάνατο. Στο 8 ½  ο θάνατος/ έμπνευση είναι η Κλαούντια, εδώ είναι η Ανζελίκ, ο άγγελος του θανάτου.  Ο Γκίντεον, (παρατηρήστε την παρήχηση με το όνομα του ήρωα του Φελίνι –Γκουίντο-), στις μεταφυσικές συναντήσεις του με την Ανζελίκ είναι σαν να περνάει από οντισιόν, για έναν ρόλο που δεν έχει γραφτεί ακόμα.

Οι οραματικές συναντήσεις του Γκίντεον με την Ανζελίκ, ένας πλατωνιστής θα αναγνώριζε εδώ μια άλλη Διοτίμα,  είναι μια προ- παιδεία θανάτου όμοια με εκείνη που πέρναγαν οι μύστες των Ελευσίνιων μυστήριων για να εξοικειωθούν με το θάνατο. Στο  θάνατο του Γκίντεον  δεν υπάρχει τίποτα το τρομαχτικό, δεν υπάρχει καμιά αναφορά σε κόλαση, καθαρτήριο, ή παράδεισο. Είναι απλά το τέλος.

Πολύ βαρύς, αν και καθόλα έγκυρος, προβληματισμός για ένα μιούζικαλ δε νομίζετε;